İşitme kaybı, dış etkenlerle ya da yaşın ilerlemesiyle birlikte kulaklarda oluşan bir rahatsızlıktır. İnsanların sosyal iletişimini engelleyen ve toplumda kendilerini yalnız hissetmesine neden olan bu sorun kulakta farklı bölgelerde oluşan hasarlardan meydana gelebilir. Kulağın dış ve orta bölümünde oluşan kayıplar iletim tipi, iç kulak, beyin ve işitme siniriyle ilgili sorunlardan oluşan kayıplar sensörinöral tipte, işitme yollarında birden fazla alanda oluşan hasarla meydana gelen kayıplar ise mikst işitme kaybı olarak değerlendirilir.
Bu sorunlar muayene ile teşhis edilebilirken, bazen çok sayıda testin uygulanması gerekebilir.
İşitme kaybı neden olur?
Dış kulaktan kaynaklanan kayıplar: bu türdeki işitme kayıpları dış kulak yolu enfeksiyonlarından ve kulak kirinin kanal içini tıkamasıyla meydana gelir. Bu tür kayıpların giderilmesi daha kolay olmaktadır. Fakat hasarın kalıcı olmaması için, erken müdahale edilmesi gerekir.
Orta kulaktan kaynaklanan kayıplar: bu bölgede oluşan işitme kayıpları daha çok enfeksiyonlardan, kulak zarının arkasında sıvı birikiminden, kulak zarındaki deliklerden, orta kulak kemikçiklerindeki katılaşma gibi etkenlerden meydana gelir. Dış kulak ve orta kulaktaki işitme sorunları ilaçlarla ve cerrahi yolla etkin bir şekilde düzeltilebilir. Bunlar etkili olmazsa işitme cihazları kullanılır. Bu türde olan işitme kayıpları çoğunlukla iletim tipi kayıplardır.
İç kulaktan kaynaklanan kayıplar: İnsanlarda oluşan işitme kayıplarının çoğunluğu iç kulaktan kaynaklanmaktadır. Buna sebep olan en büyük etken yaşın ilerlemesidir. Bunun dışında aşırı gürültü, kullanılan bazı ilaçlar, kafatasındaki kırıklarda işitmeyi olumsuz engelleyen etkilerdir. Bu türdeki kayıplarda medikal tedavi pek etkili olmaz. Hastaların sorunu işitme cihazlarıyla çözümlenir. Bu bölgede oluşan kayıplar sensörinöral tipte olur.
İşitme kaybı için risk faktörleri nelerdir?
- Yaş: Kişilerin uzun yıllar seslere maruz kalmasıyla birlikte işitme sinirlerinde oluşan yıpranmadan dolayı işitme kaybı riski artış gösterir.
- Genetik miras: Genetik faktörler kişinin bu sorunu yaşama olasılığını arttırır.
- Meslek: Gürültülü, yüksek ses düzeyi olan işlerde çalışanlarda da bu sorunun oluşma olasılığı fazladır.
- Bazı ilaçlar: Özellikle antibiyotik ilaçlar ve kemoterapi ilaçları iç kulakta hasara neden olabilir. Ayrıca aspirin, ağrı kesici bazı ilaçlarda geçici olarak işitme kaybı etkisi yapabilir.
- Bazı hastalıklar: Hastalarda yüksek ateş gibi etkiler yapan bazı hastalıklar kulaklarda işitme kaybı etkisi gösterebilir.
İşitme kaybı belirtileri nelerdir?
Kulakta oluşan işitme hasarları her zaman belirgin şekilde olmayabilir. Bu sebeple kişiler tarafından ihmal edilebilir. Ancak bu sorunların erken teşhis edilerek, tedavi edilmesi halinde daha etkili şekilde giderilebilir. Bu kişilerde işitme kaybıyla ilgili göze çarpacak bulgular şunlardır;
- Konuşmaların ve seslerin algılanmasında zorlanma
- Kalabalık ve gürültülü alanlarda arka planda olan seslerin ve konuşmaların algılanamaması
- Televizyon, radyo gibi cihazların daha yüksek sesle dinlenmesi
- Karşıdaki kişiden yavaş ve yüksek sesle konuşmasını talep etme
- Konuşmak istememe ve bazı sosyal alanlara girmekten kaçınma
Bu belirtilerin dışında, işitme kaybının kişinin yaşam kalitesi üzerinde olumsuz bir etkisi vardır. Kişilerde kaygı, depresyon, işitmediğinden başkalarının kendisine kızgın olma düşüncesi gibi psikolojik etkiler yaratabilir. Bunlar kişinin iş yaşamını ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyen unsurlardır.
İşitme kaybı tanısı nasıl konur?
Kulaklarında işitme kaybı yaşayan kişiler öncelikle kulak burun boğaz uzmanına muayene olmalıdır. Muayenede dış kulak yoluna ve kulak zarına bakılacaktır. Kulak zarının durumu orta kulak hakkında bilgiler verecektir. Muayene sonucunda hastada herhangi bir bulgu görülmezse, sorunun içi kulaktan kaynakladığı anlaşılabilir. Bu durumda hastaya bazı testler uygulanabilir. Odyometri alanında yapılan işitme ölçümleriyle işitme kaybının türü, derecesi ve frekansı belirlenmektedir. Orta kulaktaki basıncın ölçülmesi için timpanometri, kulak kemikçiklerinde olan kireçlenmenin ölçümü için stapes refleksi ve iç kulaktaki kaybın sebebini belirlemek için bilgisayarlı tomografi uygulanabilir.
İşitme kaybı tedavisi nasıl yapılır?
Bu sorunlar sebebine ve şiddetine göre farklı şekillerde tedavi edilebilir.
Kulak kirinin neden olduğu kayıplar: bu nedenle oluşan işitme kayıplarında kulak kiri yumuşatılarak sorun giderilir.
İşitme cihazı kullanımı: İç kulaktaki hasardan kayıp meydana geldiyse, işitme cihazıyla giderilmeye çalışılır. Hastanın durumuna uygun işitme cihazlarının tercihini doktor yapacaktır.
Koklear implant: bu cihaz iç kulaktaki sorunları gidermeye yarar. İşitme cihazı sesin şiddetini yükseltmekte, koklear implant beyne gönderilen ses sinyallerinde sorun yaşayan kokleanın görevini üstlenir. Sesleri kodlanmış elektriksel uyarımlar haline getirir. Bunlar işitme sinirini uyardığından, beyin tarafından ses olarak algılanmaktadır.
