Orta Kulak, Kulak enfeksiyonları, çocuklarda en sık görülen rahatsızlıklardır. Çok sayıda kulak enfeksiyonu çeşidi bulunurken en fazla görüleni orta kulağın inflamasyonu ve enfeksiyonu anlamına gelen Otitis Media adı verilen tipidir. 6 ay ile 6 yaş arasındaki çocukların çoğunda, bir ya da birkaç kez orta kulak iltihabı geçirmektedir. Daha büyük çocuklarda orta kulak iltihabı geçirme olasılığı daha düşüktür. Orta kulakta toplanan sıvı ve sık kulak iltihabı, çocuklarda en fazla bilinen sorunlardır. Bu durumun genelinde östaki borusundaki uyumsuzluk hali, çocukluk dönemindeki yaşam koşullarının olası nedenlerinden en sık görülen üst solunum yolunun enfeksiyonları halinde gelişmekte olan bağışıklık sisteminin yetersizliğinden dolayı kaynaklanmasıdır. Şayet orta kulak iltihabı tedavi edilmez ise çocuklarda kalıtsal işitme kaybının kulak zarına zarar vereceği gibi, orta kulağın düzelebilmesi için zor hasar oluşturmaktadır.

Kulak 3 kısma ayrılır; Dış kulak, orta kulak ve iç kulak.

Orta kulak, iç ve dış kulak arasında kalan küçük boşluktur. Dış kulaktan kulak zarı ile ayrılır. İçerisinde 3 adet kemikçik yer alır (Örs, çekiç ve üzengi). Bu kemikçikler işitmemizde önemlidirler. Ses titreşimleri dış kulak aracılığıyla toplanıp kulak zarına gelir. Kulak zarı ses nedeniyle titreşince, orta kulakta yer alan kemikçiklerde de titreşim başlamasıdır. Bu titreşimlerin iç kulağa iletmesiyle, iç kulakta denge ve işitmeyi sinir sistemine iletmiş olduğu sıvı bulunur. Ses titreşimleri ile iç kulağa ilettiğinden bu sıvının hareketlenmesini sağlar. Hareketlenen sıvı, iç kulakta görülen sinir hücrelerinin uyarılması başlar. İşitme sinirinin uyarılmasıyla bu iletinin beynine göndermesidir. Östaki tüpü, orta kulak boşluğunu boğazla bağlantı sağlar. Düzgün çalışırsa, kulak zarının her iki tarafı basıncı eşitlemeye çalışır ve diğer neden ise esnemekle, yutkunmakla, yükseklik değişimi ve tırmanmayla kulaklarda çıtırtı oluşur. Diğer işlev sırasında, orta kulağın biriktirdiği sıvıyı boğaza atmasıdır. Boğazda oluşan mikroplar kulağa da geçmesini engellemesidir.

Orta kulak iltihabı her ne kadar genelde bebeklerde ve küçük çocuklarda görülse dahi, her yaş grubuna bağlı rahatsızlıktır. Orta kulak iltihabı oluşumuna neden olan faktörler sırasıyla şöyledir;

Orta kulak iltihabının en önemli belirtisi ağrıdır. Ağrı hissi, eğilirken veya otururken değişkenlik göstermektedir. Eğildikçe basınç artışına bağlı olarak da artmaktadır. Dik otururken bu ağrı hissi azalır. Basınç artışı sonucu kulak zarı delinirse, basınç dengelenirse yine ağrı azalması görülür. Bunun kanlı veya yeşil renginde akıntısı olmasıdır. Diğer belirti açısından, işitme kaybı ve ateş yükselmesine sebep olmasıdır. Basın artmasının, kulakta dolgunluk hissini vermesidir. Ayrıca bebeklerin huzursuz olması, beslenme zorluğunun açısından sorunlar doğurmaktadır.

Orta kulak iltihabının tedavisi edilmediği takdirde akut ve kronik tiplerde orta kulak iltihaplarının sağırlığa kadar komplikasyonlara neden olmaktadır. Orta kulak nezlesi haricen uzun dönem fiziksel sorunlara yol açabilmesidir. Şayet geçici olarak işitme kaybı çocuğun eğitimsel ve sosyal gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Tüm bu sebeplerden dolayı çocukta orta kulak şikâyetlerinden yola çıkarak kulak burun boğaz doktoruna başvurulmasının yerinde olacağıdır. Akut iltihabında özellikle enfeksiyonun kendiliğinden geçmesi içinde bir şans verilmesidir. Şayet bu durum gelişme göstermezse antibiyotik tedavisine başlanmasıdır. Bazen de östaki borusunun açılması için burun damlaları ve spreylerde uygun olmaktadır. Ağrısı içinde hap ve kulak damlası da reçete ile tedarik edilebilir. Kulaktaki zarın patlaması belirtisinde doktorun müdahalesiyle kulağın sıvısı boşalır. Kronik orta kulak iltihabının da antibiyotikler ile enfeksiyon tedavisi başlanır.

Bebeklerin anne sütüyle beslendiği andan itibaren, biberonla beslenmesine göre hastalığının engellenmesi daha etkilidir. Yapılan araştırmalar dahilinde otururken beslenen bebeklerde, orta kulak iltihabına daha az yakalandığının belirtisi böyledir. Ayrıca anne sütündeki maddeler, bağışıklık sağlar ve hastalığa yakalanma riskini en aza indirmesidir.

Bebeğin temizlik koşullarına titizlikle davranılması gerekmektedir. Bulunduğu ortam hijyenik koşullarda olmasına özen göstermek gerekir. Kulak ağrısı ile yakınan çocukların doktora götürülmesi hastalığın ilerlemesinde tedavi yardımcı olacaktır. Kulak yolunun tahrip edilmesi halinde, kulak çöpünün hatalı kullanılması, diş çıkarılması, kulak ağrısına neden olan faktörlerdir.

Soğuk algınlığını önleyebilmek için yapılan aşılar bakterilerin üremesini engeller ve hastalığa yakalanma riskini azaltmaktadır. Yapılacak düzenli kontrollerle, tedavide nasıl yol izleneceği hakkında karar verilir. Kulağın sıvısının boşalıp boşalmadığına bakılmaktadır. Kulağa sık sık su kaçmasını önleyebilmek için, üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunabilmek ve orta kulak iltihabında korunma sağlayarak şiddetlenmesini önleyebilmek için gerekli aşamalardır.