Kulak enfeksiyonları, çocuklarda en sık görülen sağlık sorunlarından biridir. Birçok kulak enfeksiyonu türü bulunmakla birlikte, en yaygın olanı orta kulağın iltihaplanması ve enfeksiyonu anlamına gelen Otitis Media'dır. 6 ay ile 6 yaş arasındaki çocukların çoğu, bir ya da birkaç kez orta kulak iltihabı geçirmektedir. Daha büyük çocuklarda ise orta kulak iltihabı geçirme olasılığı daha düşüktür. Orta kulakta toplanan sıvı ve sık kulak iltihabı, çocuklarda en yaygın bilinen sorunlardandır. Bu durum genellikle östaki borusundaki uyumsuzluk, çocukluk dönemindeki yaşam koşulları ve gelişmekte olan bağışıklık sisteminin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Şayet orta kulak iltihabı tedavi edilmezse, çocuklarda kalıcı işitme kaybına ve kulak zarına zarar vererek ciddi hasarlara neden olabilir.

Orta kulak, iç ve dış kulak arasında yer alan küçük bir boşluktur. Dış kulaktan kulak zarı ile ayrılır. İçerisinde üç adet kemikçik (örs, çekiç ve üzengi) bulunur. Bu kemikçikler işitmemizde önemli rol oynar. Ses titreşimleri dış kulak aracılığıyla toplanıp kulak zarına gelir. Kulak zarı titreştiğinde, orta kulakta bulunan kemikçiklerde de titreşim başlar. Bu titreşimler iç kulağa iletilir. İç kulakta denge ve işitmeyi sinir sistemine ileten sıvı bulunur. Ses titreşimleri bu sıvının hareketlenmesini sağlar. Hareketlenen sıvı, iç kulakta bulunan sinir hücrelerini uyarır ve işitme siniri aracılığıyla bu iletiler beyne gönderilir. Östaki tüpü, orta kulak boşluğunu boğazla bağlantılı hale getirir. Östaki tüpü düzgün çalıştığında, kulak zarının her iki tarafındaki basıncı eşitler. Bu nedenle esneme, yutkunma, yükseklik değişimi ve tırmanma sırasında kulaklarda çıtırtı oluşur. Ayrıca, orta kulağın biriktirdiği sıvıyı boğaza atarak mikropların kulağa geçmesini engeller.

Orta kulak iltihabı genellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda görülse de, her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Orta kulak iltihabının oluşumuna neden olan faktörler şunlardır:

Orta kulak iltihabının en önemli belirtisi ağrıdır. Ağrı hissi, eğilirken veya otururken değişkenlik göstermektedir. Eğildikçe basınç artışına bağlı olarak ağrı artar. Dik otururken ağrı azalır. Basınç artışı sonucu kulak zarı delinirse basınç dengelenir ve ağrı azalır. Bu durumda kanlı veya yeşil renkte akıntı görülebilir. Diğer belirtiler arasında işitme kaybı, ateş yükselmesi ve kulakta dolgunluk hissi yer alır. Bebeklerde huzursuzluk ve beslenme zorluğu da belirtiler arasında yer alır.

Orta kulak iltihabı tedavi edilmediğinde, akut ve kronik tiplerde sağırlığa kadar komplikasyonlara neden olabilir. Orta kulak nezlesi ise uzun dönem fiziksel sorunlara yol açabilir. Geçici işitme kaybı, çocuğun eğitimsel ve sosyal gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu sebeplerden dolayı, orta kulak şikayetleri olan çocukların kulak burun boğaz doktoruna başvurması önemlidir. Akut iltihapta enfeksiyonun kendiliğinden geçmesi için bir şans verilmelidir. Bu durum gelişme göstermezse antibiyotik tedavisine başlanır. Östaki borusunun açılması için burun damlaları ve spreyler de kullanılabilir. Ağrı için hap ve kulak damlası reçete edilebilir. Kulak zarının patlaması durumunda, doktor müdahalesiyle kulaktaki sıvı boşaltılır. Kronik orta kulak iltihabında da antibiyotik tedavisi uygulanır.

Bebeklerin anne sütüyle beslenmesi, biberonla beslenmeye göre hastalığın önlenmesinde daha etkilidir. Yapılan araştırmalar, otururken beslenen bebeklerin orta kulak iltihabına daha az yakalandığını göstermektedir. Anne sütündeki maddeler bağışıklık sağlar ve hastalığa yakalanma riskini en aza indirir.

Bebeğin temizlik koşullarına dikkat edilmelidir. Bulunduğu ortamın hijyenik olmasına özen gösterilmelidir. Kulak ağrısı şikayeti olan çocukların doktora götürülmesi, hastalığın ilerlemesinde tedaviye yardımcı olacaktır. Kulak yolunun tahrip edilmemesi için kulak çöpünün doğru kullanılması önemlidir. Soğuk algınlığına karşı yapılan aşılar, bakterilerin üremesini engeller ve hastalığa yakalanma riskini azaltır. Düzenli kontrollerle, tedavide nasıl bir yol izleneceği belirlenir. Kulakta sıvı birikimini önlemek için üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmak ve orta kulak iltihabının şiddetlenmesini engellemek gereklidir.